Taþýt satýn alýrken dikkat edilmesi gereken hususlar

           Taþýt, yakýt enjeksiyonlu olmalý. Karbüratörlü araçlar enjeksiyonlu taþýtlara göre en az %10 daha fazla benzin tüketirler ve hava kirliliðine neden olurlar. Multi Point Injection (MRI) olanlarý tercih ediniz. Karbüratörlü araçlardan atýlan yanmamýþ hidrokarbon miktarý çok yüksektir. Bu kirletici çevre ve halk saðlýðý açýsýndan çok zararlýdýr.

        Aracýn 100 km.de tüketeceði kurþunsuz benzin miktarý þehiriçi yollarda 7-8 litreden fazla olmamalý. Taþýtlarýn km. baþýna yakýt tüketimi arttýkça iþletme maliyeti ve egzozdan attýðý kirletici madde miktarý artar. Aracýn 100 km.de tükettiði kurþunsuz benzin miktarý araçla ilgili dosyada mutlaka olmalý.

Bir litre benzin yandýðýnda bir kiþinin bir günlük ihtiyacý olan 2000 litre oksijeni tüketir.

Araç yakýt olarak LPG�de kullanýlabiliyorsa 100 km�de tüketeceði LPG miktarý 7 litre benzine eþdeðer olmalý. Araç en fazla 4 silindirli olmalý. 6 silindirli araçlar 4 silindirli araçlara göre hem %30 daha fazla benzin tüketirler hem de daha fazla miktarda karbon monoksit ve hidrokarbon gibi kirleticileri egzozdan atmosfere atarlar. Araç kurþunsuz benzin kullanmalý. Kurþun ana rahmindeki bebeklerin ve çocuklarýn zehirlenmesine ve hatta ölümlerine neden olur.

Aracýn aðýrlýðý 1000-1100 kg.dan fazla olmamalý. Taþýt aðýrlýðý arttýkça tüketeceði benzin ve atmosfere atacaðý kirletici madde miktarý artar.

Aracýn aynalarý gövde ile uyumlu olmalý. Aynalar aþýrý büyük olmamalý. Araçlarda sürtünme kayýplarý azaldýkça benzin tüketimi de azalýr. Aracýn gövdesinde çýkýntý az ve pencere camlarý gömmeli olmalý. Araçta girinti çýkýntý arttýkça benzin tüketimi ve egzozdan atacaðý CO, HC, NOx gibi kirletici miktarý artar.

Araç aerodinamik özelliklere sahip olmalý. (CD=0.3 olan tercih edilmeli.)Aracýn �Taþýt Emisyon Kontrol Etiketi� olmalý. Bu etikette taþýtýn bir km.de egzozdan attýðý Karbon monoksit, Hidrokarbon ve Azot oksitlerin miktarlarý belirtilmeli.

Kullanýlmýþ benzinli taþýt satýn alýrken dikkat edilmesi gereken hususlar:
Enjeksiyon sistemli taþýt satýn alýnýz. Enjeksiyon sistemli taþýtlar karbüratör esaslý motorlardan en az %10 daha az yakýt tüketirler. Karbüratörlü araçlar atmosfere fazla miktarda yanmamýþ hidrokarbon atarlar. Bu kirletici çevre saðlýðý açýsýndan çok zararlýdýr.

Araç en fazla dört silindirli olmalý. Altý silindirli araçlar dört silindirli araçlara göre %30 daha fazla benzin tüketirler. Benzinin yanmasý sonucu oluþan karbondioksitin atmosferdeki ömrü 120 yýldýr ve yeryüzünde biriktikçe atmosferin ýsýnmasýna neden olur. Aracýn benzin depo kapaðý sýzdýrmaz olmalý. Benzin buharý kanser yapýcý bir maddedir. Ayrýca fazla benzin kaçmasý benzin tüketiminin artmasýna neden olur.

Araçta kurþunsuz benzin kullanýlmalý. Kurþun, özellikle bebeklerin ve çocuklarýn ölümüne neden olmaktadýr Aracýn �Taþýt Emisyon Kontrol Etiketine� olmalý. Aracýn emisyon standartlarýný saðlayýp/saðlamadýðý incelenmeli. Taþýt Emisyon Kontrol Etiketinin veriliþ tarihinin yeni olmasýna dikkat edilmeli.

Aracý çalýþtýrýnýz ve motoru dinleyiniz. Motor vuruntusuz-düzgün çalýþmalý.Aracý çalýþtýrýnýz egzozu kontrol ediniz. Egzozdan siyah duman çýkýp/çýkmadýðýna dikkat ediniz. Eðer egzozdan beyaz duman çýkýyorsa problem yok demektir. Siyah duman motorun verimli çalýþmadýðýný gösterir. Böyle araçlar hem fazla benzin tüketimine hem de daha fazla miktarda hidrokarbon ve karbon monoksit gibi kirleticilerin atmosfere atýlmasýna neden olurlar.

Aracýn 100 km.de tükettiði kurþunsuz benzin miktarýný sorunuz. Araç þehiriçi yollarda 7-8 litreden fazla benzin tüketmemeli. Bir litre benzin, bir kiþinin bir günde soluduðu oksijeni tüketir. Aracýn benzin kullanýmý arttýkça oksijen tüketimi de artar.

Aracýn aðýrlýðý 1000-1100 kg.dan fazla olmamalý. Aracýn aðýrlýðý arttýkça tüketeceði yakýt miktarý ve atmosfere atacaðý CO, HC, NOx gibi kirleticilerin miktarlarý artar.

Aracýn km.�si az ve yaþý küçük olmalý. Aracýn km.si arttýkça ve yaþý büyüdükçe tüketeceði yakýt miktarý ve egzozdan atacaðý kirletici miktarý artar. Ayný model sýfýr yaþýndaki bir araç, 5 yaþýndaki bir araca göre %30 daha fazla kirletici atar ve daha fazla yakýt tüketir.

Aracýn lastikleri geniþ olmamalý. Sürtünme kaybý arttýkça yakýt tüketimi artar.Aracýn bakým/onarýmýna (özellikle motor kýsmý) dikkat edilmiþ olmalý. Bakýmsýz araçlar fazla benzin tüketir ve hava kirliliðine neden olur.

Taksicilerin taksi satýn alýrken dikkat etmesi gereken hususlar:
Yeni veya kullanýlmýþ araç satýn alýrken þehiriçi trafiðin de 100 km. en fazla 7 lt benzin veya eþdeðeri LPG tüketen araç satýn alýnýz. Þehiriçi trafiðinde 100 km.de 7, 8, 10, 12, 15 ve hatta 16 lt benzin veya eþdeðer LPG tüketen araçlar olduðunu unutmayýnýz.

Aracýn yedek parçasý ucuz diye fazla yakýt tüketen araç satýn almayýnýz. Yedek parçasý ucuz diye 100.000 km.de 15.000 lt. benzin tüketen araç satýn alarak yýlda en az 8000 dolar zarar edersiniz. Bu para ile iki yýlda bir aracýnýzý yenilemeniz mümkündür. Ýstanbul�da taksilerin çoðu 100 km.de 15 lt ve üzeri benzin veya eþdeðer LPG tüketmektedir.

Ýstanbul�da taksi adedi 18.500 dir. Benzinli taksi adedi ise 15.500 dir. Bu taksiler Ýstanbul þehiriçi trafiðinde yýlda ortalama 124.000.000 lt extra benzin veya eþdeðeri LPG tüketmektedirler. Veya yýlda ortalama 124.000.000 dolar israf edilir (LPG olarak 40 milyon dolar).

Benzin kullanan bir aracý LPG�li araca dönüþtürmekle yakýt tüketimi ancak %5-10 azaltýlabilir. LPG, benzine göre çok ucuz olduðu için ekonomik olduðu zannedilir. Bu varsayým kesinlikle yanlýþtýr. Önemli olan az yakýtla daha uzun mesafe alan araç kullanmaktýr.

LPG temiz yakýttýr. Daha az kirletici deþarj eden yani 100 km.de 6 kg. LPG kullanan araçlarýn olduðunu unutmayýnýz. Araçta yakýt tüketimi arttýkça egzozdan atýlan kirletici miktarý da artar.

Benzinli taþýtlarda taþýt hýzýna göre yakýt tüketimi:
Þehir içi bölgelerde taþýtlarda kullanýlan yakýt tüketimini ve egzozdan atýlan kirletici miktarýný minimize etmek için taþýt hýzý 35-95 km/saat arasýnda olmalý.

Þehiriçi trafiðinde taþýt hýzý 25 km/saat�ýn altýna düþtüðünde egzozdan atýlan HC, CO ve NOx gibi kirleticiler katlanarak artar.35-95 km/saat hýzda þehir içi trafiðinde 100 km.de 7 lt benzin tüketen bir aracýn hýzý, 25 km/saat ve altýna düþürdüðünde yakýt tüketimini %50 artar.

Aracýnýzý uygun viteste sürünüz. Aksi durumda araç;- 5-20 km/saat hýzda ikinci vites yerine birinci viteste,35-40 km/saat hýzda üçüncü vites yerine ikinci viteste,55-70 km/saat hýzda dördüncü vites yerine üçüncü viteste,85-.... km/saat hýzda beþinci vites yerine dördüncü viteste,sürüldüðünde %15-30 extra yakýt tüketilir.Araç 95 km/saat yerine 115 km/saat hýzda sürdüðünde %15 daha fazla yakýt tüketilir. Egzozdan atýlan NOx miktarýný ise katlanarak artar. Araç ani olarak çalýþtýrýp hýzlandýrýldýðýnda normal seyir esnasýndaki deðerden %60 daha fazla yakýt tüketir. Egzozdan atýlan HC�lar trafiðin yoðun olduðu cadde ve meydanlarda ozon kirliliðine neden olur. Ozon ise insanlarýn hastalanmasýna, bitkilerin tahrip olmasýna neden olur.

Motorunuzu durdurmadan önce vitesi boþa alýnýz. Aksi durumda atýk benzin atýlmasýna neden olursunuz.

Yeni veya eski benzinli taþýt satýn alýrken dikkat edilmesi gereken hususlar:
Þehiriçi trafiðinde 100 km.de en fazla 7 litre kurþunsuz benzin veya eþdeðeri LPG kullanan taþýtlar yerine 15 litre benzin veya eþdeðeri LPG kullanan taþýt satýn aldýðýnýzda, her 100 km de;8 litre extra benzin tüketirsiniz, Yakýta 8 dolar fazla para ödersiniz, Extra 8 kiþinin bir günde soluduðu havayý tüketirsiniz, Extra 18 kg. sera gazý CO2�i atmosfere atarak yeryüzünün ýsýnmasýna neden olursunuz, 8 litre extra benzin tüketerek;-1070 gr. extra çok zehirli atýk gaz olan karbon monoksit, -140 gr. extra kanser ve foto kimyasal duman neden olan hidro karbon,-72 gr. extra asit yaðmuru ve dumana neden olan azot oksitler, kirleticisini atmosfere atarak havayý daha fazla kirletirsiniz.

Tüm bunlara dur demenin yegane yolu çevre dostu 100 km.de en fazla 7 litre kurþunsuz benzin veya eþdeðeri LPG kullanan araç satýn almaktýr.

Yeni veya eski benzinli taþýt satýn alýrken yakýt tüketimi:

Taþýt satýn almaya karar verdiðinizde bütçenizi, Türkiye�nin enerji ihtiyacýný, araçtan daha az kirletici atýlarak çevreyi korumak amacý ile þehiriçi ve þehirlerarasý yolda 100 km. tükettiði yakýt miktarýný öðrenmeden araç satýn almayýnýz.

Karbon dioksit emisyonu, tüketilen yakýt miktarý artýþýyla doðru orantýlý olarak artar. Atmosferde CO2 artýþý yeryüzünün sýcaklýðýnýn artmasýna, sýk sýk fýrtýnaya neden olur. Daha az yakýt kullanýmý, daha az karbon dioksit demektir.

Satýn alacaðýnýz aracýn yakýt tüketimini bilirseniz yýllýk yakýt tüketim maliyetini,Yýllýk Yakýt Tüketimi (lt)= Yýllýk Seyahat x Yakýt TüketimEdilen Mesafe (km) Hýz (lt/100 km) Yýllýk Yakýt Tüketimi (Dolar)= Yýllýk Seyahat x Yakýt FiatýEdilen Mesafe (lt) (Dolar/lt)Denklemi ile hesaplayabilirsiniz. Bunun için odometreden km.i kaydediniz. Her seferinde satýn aldýðýmýz yakýt miktarýný (lt olarak) ve o günkü yakýn fiyatýný (dolar olarak) kaydediniz. Yýl sonunda odometreden yýllýk seyahat edilen mesafeyi (km) bulunuz. Yýllýk tüketilen yakýt miktarýný toplayýnýz.

100 km.de 14 lt. ve 7 lt. benzin tüketen iki taþýt var. Yýlda ortalama 50.000 km. seyahat edileceði tahmin ediliyor. Buna göre yýllýk yakýt maliyeti 14 lt/100 km. yakýt tüketen araç için 7000 dolar 7 lt/100 km. yakýt tüketen araç için 7000 dolardýr. Aradaki extra yakýt farký 3500 lt ve yýllýk yakýt maliyeti 3500 dolardýr. 3500 lt. extra yakýt tüketerek 3500 kiþinin bir günlük oksijen ihtiyacýný da kirletmiþ olursunuz. Fazla yakýt tüketen araç satýn alýrsanýz yeryüzünün ýsýnmasýna sýk sýk fýrtýnaya neden olan 7710 kg. karbondioksiti extradan atmosfere atarsýnýz.