GÝRÝÞ
Teknolojik geliþmelere paralel olarak
günümüzde silah ve silah sistemlerinin güç ve yetenekleri de
artmýþ bulunmaktadýr. Bunun doðal sonucu olarak cephe ve
sýnýr gibi kavramlar bütünü ile ortadan kalkmýþ, tüm yurt ve
sivil halk saldýrý alaný içine girmiþtir. Bu büyük
tehlikelerden Silahlý Kuvvetlerin alacaðý önlemlerin ve
diðer tedbirlerin yanýnda sýðýnak yapýmýna da önem
verilmelidir. Aksi takdirde can ve mal kaybýnýn fazla
olacaðý tabiidir. Ancak sýðýnaklardan beklenilen yararýn
saðlanabilmesi için sýðýnak yapýmýndan evvel þu üç önemli
prensibin mutlaka göz önünde bulundurulmasý gerekir:
1. Sýðýnak yapýlacak mahallin iyi tespit
edilmesi.
2. Sýðýnaktan yararlanacaklarýn önceden
planlanmasý.
3. Yapýlacak sýðýnaðýn baþka amaçlarla
kullanýlabilir nitelikte olmasý.
SIÐINAK
YAPIMINDA AMAÇ
1. Can ve mal kaybýný en aza indirmek,
2. Hazýrlýklý olma imajý verilerek caydýrýcýlýðý saðlamak,
3. Az masrafla toplu koruma imkaný yaratmak.
SIÐINAÐIN
TANIMI
Nükleer, klasik ve modern silahlarla,
biyolojik ve kimyasal savaþ maddelerinin tesirleri ile
insanlarla, insanlarýn yaþamasý ve ülkenin harp gücünün
devamý için zorunlu canlý ve cansýz kýymetleri korumak
maksadýyla inþa edilen korunma yerlerine sýðýnak denir.
SIÐINAK
MEVZUATI
Sýðýnaklar konusunda, Bayýndýrlýk ve
Ýskan Bakanlýðýnýn Kuruluþ ve Görevleri Hakkýndaki 180
sayýlý KHK'nin 12/e maddesi ile 3194 sayýlý Ýmar Kanunu ve
bu Kanunun 36 ve 44 ncü maddeleri gereðince hazýrlanan
"3194Sayýlý Ýmar Kanununa Göre Düzenlenmiþ Bulunan Ýmar
Yönetmeliklerine Sýðýnaklarla Ýlgili Ek Yönetmelik" isimli
bir yönetmelik vardýr. Bu yönetmelik Ýçiþleri Bakanlýðý ile
Bayýndýrlýk ve Ýskan Bakanlýðýnca müþtereken hazýrlanmýþtýr.
SIÐINAK
ÇEÞÝTLERÝ
Sýðýnaklar; Kullanacaklara ve Kullaným
Amacýna Göre Sýðýnaklar olmak üzere iki grupta toplanýrlar.
1- Kullanacaklara Göre
Sýðýnaklar
a. Özel sýðýnaklar: Evlerde,
kamu ve özel iþyerleri ile fabrika ve müesseselerin
bodrumlarýnda veya bahçelerinde yapýlýr. Buralarda
oturan ve hizmet edenlerin korunmasý amacýyla
kullanýlýr.
b. Genel sýðýnaklar: Halk
topluluklarýnýn çok bulunduðu yerlerde veya o anda
dýþarýda bulunanlarýn korunmasý için (Çarþý, pazar,
garaj, liman, istasyon gibi) trafiðin yoðun bulunduðu
mahallerde, hükümet, belediye ve özel idare tarafýndan
müþtereken yapýlýrlar.
2.Kullaným Amacýna Göre
Sýðýnaklar
a. Basýnç sýðýnaklarý: Nükleer
silahlarýn ani (ýþýk, ýsý, basýnç ve ilk radyasyon) ve
kalýntý (radyoaktif serpinti) etkileriyle, klasik ve
modern silahlarýn tesirlerine, kimyasal ve biyolojik
savaþ maddelerine karþý korunmak amacýyla inþa edilen
sýðýnaklardýr.
b. Serpinti sýðýnaklarý:
Nükleer silahlarýn radyoaktif serpinti etkilerine karþý
korunmak amacýyla inþa edilen sýðýnaklardýr. Bu
sýðýnaklar; kimyasal ve biyolojik savaþ maddelerine,
nükleer silahlarýn zayýflamýþ basýnç ve ýsý tesirlerine
ve klasik ve modern silahlarýn parça tesirlerine karþý
da korunma saðlarlar.
SERPÝNTÝ
SIÐINAKLARININ ÖZELLÝKLERÝ
Büyüklük
Serpinti sýðýnaklarýnda insan baþýna en az 1 metrekarelik
yer ayrýlýr. Ýç yüksekliði ise 2.40 mt (2 metre 40 santim)
den az olamaz.
Duvar Kalýnlýðý
Serpinti sýðýnaklarýnýn duvar kalýnlýðý 60 cm beton, 75 cm
tuðla veya taþ ya da 90 cm sýkýþtýrýlmýþ topraktan veya
eþdeðer diðer malzemeden olmalýdýr.
Giriþ Yeri :
Sýðýnaðýn giriþi demir kapýlý ve en az bir adet dik açý
dönüþlü olmalýdýr.
Havalandýrma
Sýðýnaðýn çeþidi ne olursa olsun hem mekanik ve hem de tabii
havalandýrma ile yeterli olmalý, mekanik havalandýrma
menfezlerle, otomatik havalandýrma klima cihazý ile
saðlanmalýdýr. Havalandýrmada radyoaktif tozlar ile kimyasal
gazlarýn içeriye giriþini önleyici filtre sistemi
kullanýlmalýdýr.
Hijyenik Tedbirler
Helalar mümkünse kanalizasyona baðlanmalý, klozet tipi hela
kullanýlmalýdýr. Yiyecek artýklarý kapalý kaplarda naylon
poþetlerin içinde biriktirilmelidir.
SIÐINAKTA
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
1.
Sýðýnaklardan kimlerin ne þekilde yararlanacaðý önceden
tespit edilmelidir.
2. Sýðýnaðýn havasýný bozmadan çalýþabilen bir
aydýnlatma tertibatý bulunmalýdýr.
3. Sýðýnaklara gereksiz eþya konulmamalýdýr.
4. Dýþarý ile haberleþme tertibatý saðlanmalýdýr.
5. Yangýnlara karþý gerekli önlemler alýnmalýdýr.
6. Yemeklerin piþirilmesinde gaz ocaðý tercih
edilmeli ve oksijeni azaltmamak için zorunlu hallerde
kullanýlmalýdýr.
7. Her 60 erkek için 1 adet WC + 1 adet pisuvar +
1 adet lavabo, her 40 kadýn için 1 adet WC +1 adet
lavabo bulunmalýdýr. Atýklarýn dýþarý atýlmasýnda aðzý
kapalý kaplar ve plastik torbalar kullanýlmalýdýr.
8. Yatmak için ikili hatta üçlü ranzalar
konulmalý, bu ranzalardan oturmak için de
yaralanýlmalýdýr.
9. Sýðýnaða girerken yeteri miktarda gýda ve
saðlýk malzemesi ile gerekli araç ve gereç
unutulmamalýdýr.
10. Kirlenmiþ araziden gelindiðinde, sýðýnaða
girmeden evvel gerekli temizlik yapýlmalýdýr.
SIÐINMA
YERLERÝ
Buraya kadar anlatýlanlar nizami
ölçülerde yapýlan sýðýnaklar hakkýnda gerekli bilgileri
içermektedir. 3194 sayýlý Ýmar Kanuna göre düzenlenmiþ imar
yönetmeliklerinde sýðýnak yapýmý yasal zorunluluk olmasýna
raðmen sýðýnak yapýmýnýn çok pahalý olmasý ülkemizin geniþ
bir alana yayýlmýþ bulunmasý ve topraklarýmýz üzerinde 65
milyon kiþinin yaþadýðýný düþünürsek herhangi bir tehlike
karþýsýnda daha pratik önlemler almak zorunluluðu ortaya
çýkmaktadýr. Sýðýnak bulunmayan ev veya iþyerlerimizin bazý
bölümlerini sýðýnma yeri olarak kullanabiliriz.
Sýðýnma Yerinde Aþaðýdaki Özellikler
Aranýr
1. Kimyasal harp malzemelerine
karþý kullanýlacak sýðýnma yerleri üst katlarda ve penceresi
az olan yerlerden seçilmeli, gaz giriþini önlemek amacýyla
pencere ve kapý aralýklarý macun, bant veya çamaþýr suyuna
batýrýlmýþ bezlerle kapatýlmalýdýr.
2. Klasik ve Nükleer silahlara karþý kullanýlacak
sýðýnma yerleri mümkünse bordum katlarýnda, dýþarýya
penceresi az tavan ve duvarlarý saðlam yerlerden seçilmeli,
kapý ve pencereleri kum torbalarý ile takviye edilmelidir.
3. Sýðýnma yerlerinde sýðýnakta bulunmasý gereken
malzemeler bulunmalýdýr.
4. Sýðýnma yeri olarak seçilecek mahallin sýðýnak
kadar koruyucu olmayacaðý tabiidir. Ancak seçilecek bu yerin
mümkün olduðu kadar sýðýnaktaki özellikleri taþýmasýna
gayret gösterilmelidir.
SIÐINAKTA
BULUNMASI GEREKEN MALZEMELER
Dýþarýdaki radyoaktif serpinti veya
kimyasal gaz etkisinin geçmesi için belirli bir süre
sýðýnakta kalmak mecburiyeti hasýl olabilir. Bu nedenle
bütün ihtiyaçlar düþünülerek sýðýnak içerisindeki hayat buna
göre organize edilmelidir.
Aþaðýda belirtilen malzeme ve
tedbirler alýnmalýdýr.
- Mevsime göre þahsi giyim eþyalarý, temizlik ve
tuvalet malzemeleri,
- Yatak malzemesi, Bir kaç gün yetecek gýda
maddeleri, içmek ve kullanmak için su, el kovasý,
tabak, bardak, kaþýk, çatal vs.
- Aydýnlatma malzemesi; gemici feneri, el feneri
ve yedek piller vb.
- Yemek piþirmek için gaz ocaðý,
- Isýtma tertibatý,
- Çöpleri koymak için aðzý kapalý çöp bidonu,
- Sýhhi malzeme, ilk yardým çantasý ve lüzumlu
ilaçlar,
- Basit aletler ve tamir takýmý,
- Pilli radyo ve yedek pilleri, saat,
- Kitap vs. bazý eðlence malzemeleri,
- Mümkünse basit radyasyon ölçme aleti.
Halkýn oturduðu bina veya iþyerinde
donatacaðý sýðýnak veya sýðýnma yerlerinde birkaç günlük
yiyecek, içecek ve saðlýk, yangýn söndürme araç, gereçleri
bulundurulmasýna dikkat edilmelidir.
Ýçeceklerin kapalý kaplarda, yiyeceklerin
konserve þeklinde, saðlýk malzemelerinin de orijinal kap
veya kutularýnda bulundurulmalarýna dikkat edilmelidir.
