Atasözleri

Ana Sayfa

 
 


Gafile kelâm, nafile kelâm.

Çevresindeki gerçekleri görmeyen, sezmeyen, bilgisiz, dalgýn kimseye ne söylense kâr etmez. O, bildiði gibi hareket eder. Dolayýsýyla ona söylenecek her söz boþa gider.

Gammaz olmasa tilki pazarda gezer.
Gizli-saklý, kanunsuz yollarla çýkar saðlamayý iþ edinen kimseleri, söz getirip götüren kimselerin varlýðý korkutur. Dolayýsýyla bunlar yakayý ele vereceklerinden çekinerek, herkesin içinde öyle uluorta dolaþamazlar.

Garip kuþun yuvasýný Allah yapar.
Kimsesiz, zavallý, yoksul ve güçsüz kiþiye yüce Allah yardým eder. Hiç ummadýklarý bir yerden kendilerine yardým eli uzanýr ve darda kalmazlar. Yüce Allah onlarý korur, gözetir ve mal sahibi yapar.

Gâvurun ekmeðini yiyen, gâvurun kýlýcýný çalar.
Kiþi geçimini kimden saðlýyorsa, kimin hizmetinde ise, ne kadar merhametsiz ve acýmasýz olursa olsun, ne kadar fikirleri uyuþmazsa uyuþmasýn onun yanýnda olur; onun istediklerini yerine getirir.

Gelene git denilmez.
1. Kendiliðinden gelen güzel bir þeyi, faydayý geri çevirmek doðru olan ve yakýþýk alan bir þey deðildir.
2. Gelenek ve göreneklerimize göre, kendiliðinden gelen konuðu kabul etmeyip geri çevirmek doðru bir davranýþ olmaz.

Gelen gidene rahmet okutur (Gelen gideni aratýr).
Bir iþe veya göreve sonradan gelen, orada daha önce çalýþandan daha baþarýsýz ve geçimsiz olabilir. Dolayýsýyla beðenmediðimiz o eskiyi bize aratýr ve “keþke o gitmeseydi, o çok iyiydi” dedirttiði olur.

Gemisini kurtaran kaptan.
Tehlikeli, güç bir duruma düþüp de ortalýk iyice karýþýnca kimileri kendi baþlarýnýn çaresine bakarlar. Bunlar ne yapýp yapýp kurtulur ve iyi sonuca ulaþýrlar.

Gençliðin kýymeti ihtiyarlýkta bilinir (anlaþýlýr).
Ýnsanýn gençliði göz açýp kapayýncaya kadardýr. Ne olup bittiði pek anlaþýlamadan geçip gider. Ýnsan ihtiyarlayýnca þöyle düþünür, yapýlacak pek çok þeyin var olduðunu fark eder. Ancak iþ iþten de geçmiþtir. Çünkü bunlarý yapacak ne gücü ne de zamaný vardýr. Ýþte o an, gençliðin ve gençlik günlerinin ne denli kýymetli olduðunu anlar.

Gençlikte para kazan (taþ taþý), kocalýkta kur kazan (ye aþý).
Gençlik, insanýn en verimli çaðýdýr. Güç ve enerji doludur. Ýnsan iþte bu dönemde çalýþýp para biriktirmeli, mal-mülk sahibi olmalýdýr. Çünkü ihtiyarlayýp gücünü yitirdiði, çalýþamadýðý dönemde ona ihtiyaç duyacaktýr. Elinde olduðu için de rahat yaþayacak ve sýkýntý çekmeden gün geçirecektir.

Gidilmeyen yer senin deðildir (olmaz).
Ulaþýp yanýna varamadýðýmýz, kendisinden yararlanamadýðýmýz yer bizim olsa ne olur? Bizim dediðimiz yer, elimizde bizzat tutup kendisinden yararlandýðýmýz yer olmalýdýr.

Gidip de gelmemek, gelip de görmemek (bulmamak) var.
Bulunduðu yerden uzaklara gidecek kimsenin geri dönmemesi, döndüðünde de býraktýklarýný bulamamasý mümkündür. Bu sebeple yola çýkacak kiþi bunu düþünmeli ve yakýnlarý ile helâllaþmalýdýr.

Göðe direk, denize kapak olmaz.
Öyle iþler vardýr ki, insanýn gücünü ve imkânlarýný aþar; gerçekleþtirilmesi mümkün deðildir. Dolayýsýyla bu tür iþlerle uðraþmak, bu yolda hayallere kapýlmak boþunadýr.

Gönlün yazý var, kýþý var.
Hayat iniþli çýkýþlýdýr. Hayatýn bu durumu insaný etkiler. Dolayýsýyla insanýn bir günü diðerine uymaz. Ýnsan bazen iyimser, neþeli, umutlu ve mutluluk doludur; bazen de kötümser, üzgün, neþesiz, mutsuz ve bezgindir.

Gönül bir sýrça saraydýr, kýrýlýrsa yapýlmaz.
Gönül; sevgi, istek, düþünüþ, anma ve hatýr gibi kalpte var sayýlan duygu kaynaðýdýr. Bu kaynak insaný yeterince nazik ve içli kýlar. Dolayýsýyla kaba ve sert hareketler karþýsýnda fazla dayanamaz, çabucak incinip kýrýlýr ve gücenir. Kýrýlan bir gönlü kolay kolay onarmak ve eski hâline getirmek de oldukça güçtür. Öyleyse etrafýmýzdaki insanlarla olan iliþkilerimizde dikkatli olmalý, gönül kýrmaktan kaçýnmalýyýz.

Gönülden gönüle (kalpten kalbe) yol vardýr. (Kalp kalbe karþýdýr).
Ýnsanlarý bir araya getiren huy, zevk, alýþkanlýk, fikir ve inanç birliðidir. Dolayýsýyla bu insanlarýn gönüllerinde de bir duygu birliði vardýr. Biri öteki için ne düþünüyor ve ne hissediyorsa, ötekide beriki için benzer þeyi düþünür ve hisseder.

Gönül ferman dinlemez.
Ne denli engel, ne denli yasak konursa konsun gönül sevdiðinden asla vazgeçmez. Çünkü insanýn gönlüne söz geçirmesi oldukça zordur.

Gönülsüz namaz göðe (göklere) aðmaz (Gönülsüz davara giden köpekten hayýr gelmez).
Ýçten gelen bir istekle kýlýnmayan namazýn kabul olunacaðý her zaman þüphe götürür. Benzer þekilde içten gelen bir heves ve þevkle yapýlmayan iþten de hayýr gelmez. Ýnsanlara zor kullanarak yaptýrýlan iþlerden verim alýnamaz. Verim ancak sevilerek, zevk alýnarak yapýlan, iþlerden umulabilinir.

Gönülsüz yenen aþ, ya karýn aðrýtýr, ya baþ.
Ýstenmeden, zorla yenen yemek insana nasýl dokunup zarar verirse (sindirim sistemini bozma, bulantý ve kusma yapma), zorla ve istenmeden yapýlan iþ de benzer bir þekilde kötü ve hayýrsýz bir sonuç verir.

Gön yufka yerinden delinir. (Ýp inceldiði yerden kopar).
Hemen her iþ, olay, durum ve konunun zayýf ve çürük bir yaný vardýr. Bu yanýn bilinmesi, dayanma ya da çökmede oldukça önemlidir. Düþman bu zayýf noktayý bulup yararlanmasýný bilirse yenilgiyi kolay tattýrýr. Benzer þekilde bir zayýf noktasýný bulup saðlamlaþtýranlar, düþmanlarýnýn zafer yolunu kapatmýþ ve güçlerini artýrmýþ olurlar.

Görenedir görene, köre nedir köre ne?
Bir þeye karþý takýnýlacak saðlýklý tavýr, onu görmeye ve anlamýný kavramaya baðlýdýr. Görmesini bilmeyen, yeterli bir kavrayýþa da ulaþamaz. Dolayýsýyla onun için hiçbir þeyin anlamý olamaz.

Gören gözün hakký vardýr.
Kendisinden faydalanýlan, elde de yeterince bulunan, baþkalarýnda bulunmayan yiyecek ya da imrenilecek bir þeyden gören kimselere de mümkünse vermek gerekir. Çünkü göz görünce gönülde o þeyi arzu eder.

Görünen köy kýlavuz istemez.
Apaçýk ortaya çýkan belli gerçekler karþýsýnda duraksamak, ayrýcý bir açýklama yapmaya kalkýþmak yersizdir.

Gözden ýrak olan, gönülden de ýrak olur.
Ayrý düþenlerin arasýndaki sevgi de zamanla azalýr. Çünkü insan, sevdiði kimseyle sýkça görüþüp sevgisini ve muhabbetini tazeleme imkâný bulamaz. Dolayýsýyla ilgi baðý kopar, yavaþ yavaþ da o kimseyi unutur.

Göz görmeyince gönül katlanýr.
Yakýnýmýzda bulunmayanlarýn özlemine, acýsýna daha kolay dayanabiliriz. Çünkü bizden uzakta yaþayan sevdiðimiz bir kimseyle istesek de ilgilenemeyiz. Dolayýsýyla görüþmekten umudumuzu keser ve ayrýlýða katlanýrýz. Ama yakýnýmýzda bulunan ve her gün gördüðümüz kimseyle ilgilenmeden edemeyiz. Onun her zaman gördüðümüz acýsýna da tahammül edip katlanmamýz oldukça güçtür.

Gözü tanede olan kuþun ayaðý tuzaktan kurtulamaz.
Gözü bir türlü doymayan, sürekli çýkarýný düþünen, onun peþinde koþan ve bu uðurda her türlü iþe kalkýþan kimse, yakasýný tehlikelerden kurtaramaz; baþýna türlü belâlar gelir.

Gülme komþuna, gelir baþýna.
Birinin baþýna gelen kötü bir durum, gün olur senin de baþýna gelir. Baþýna gelen felâkete baþkalarýnýn gülmesi seni nasýl incitirse, senin baþkalarýnýn kötü hâline gülmen de onlarý incitir. O hâlde birilerinin baþýna gelen kötü durumdan ötürü, onlarla sakýn alay etme.

Gülü seven dikenine katlanýr.
Seven kiþi, sevdiði kimse veya sevdiði iþ yüzünden baþýna gelecek sýkýntýlara ses çýkarmadan katlanýr. Bilir ki, sevdiðini elde etmek için birçok güçlüðe göðüs germek, fedakârlýkta bulunmak zorundadýr.

Gün doðmadan neler doðar.
Yüce Allah`tan baþka kimse yarýnýn ne getireceðini bilemez. Yarýn birçok deðiþikliklere gebedir. Beklenmedik bir sýrada umut verici durumlarla da karþýlaþma imkâný vardýr.

Güneþ balçýkla sývanmaz.
Açýkça meydana çýkmýþ, hemen herkesin bildiði gerçeði inkâr etmek, gizlemeye çalýþmak, yalan dolanla deðiþtirmeye yeltenmek mümkün deðildir. Buna güç yetirecek insan yoktur.

Güneþ girmeyen eve doktor girer.
Güneþin insan saðlýðý açýsýndan önemi tartýþma götürmez. Güneþin girmediði yerlerde mikroplarýn daha çabuk çoðaldýðý, güneþ yüzü görmeyen insanlarýn da daha çabuk soluklaþtýðý bilinen gerçeklerdendir. Güneþ birçok hastalýða iyi gelirken, saðlýðýn da baþ koruyuculuðunu yapar. Görülüyor ki güneþli evde hastalýk olmaz.

Güvenme dostuna, saman doldurur postuna.
Dost sandýðý birtakým kimseler, çýkarlarý söz konusu olduðunda sana kolaylýkla kötülük edebilirler. Üstelik bunu, senin onlara duyduðun güvenden yararlanarak yaparlar. Bu bakýmdan herkesi dost sanma ve onlara inanma.

Güvenme varlýða, düþersin darlýða.
Varlýk gelip geçicidir. Kimde ne zaman, ne kadar duracaðý belli olmaz. Bu bakýmdan insan varlýðýna, zenginliðine güven duyarak öyle olur olmaz iþlere kalkýþmamalý; har vurup harman savurmamalý, tutumlu davranmalýdýr. Gelecekte iþlerinin kötüye gitmeyeceðini, yoksul düþmeyeceðini, darda kalmayacaðýný kim söyleyebilir?

Güzün geliþi yazdan bellidir.
Baþlangýç ve gidiþat bir iþin nasýl sonuçlanacaðý konusunda aþaðý yukarý bir fikir verir. Ýyi baþlamayan, sürekli aksayan, aksiliklerden bir türlü kurtulamayan iþin olumlu sonuçlanacaðý pek düþünülemez.